جو دو سر، یولاف (1)

Avena sativa L.

Family: Poaceae

Synonyms: Avena byzantina

English name: Common Oat, Oat, Oats, Woats

ريخت شناسي گياه: گياهي است علفي، يكساله به ارتفاع 1 متر كه ساقه آن راست و توخالي مي‌باشد. برگها نواري شكل و دانه‌ها كوچك ميخي شكل مي‌باشند (1، 2).

محل رويش: در مركزي و اراك،‌ لرستان (دورود)،‌ خوزستان (پل خيرآباد، 27 كيلومتري شمال شرق هفتگل)،‌ فارس (چقاخور) به صورت كاشته شده وجود دارد (3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: در اواخر تابستان جمع‌آوري مي‌شود (2).

قسمت مورد استفاده: ساقه خشك شده،‌ دانه (2، 5).

كاربرد درماني: جودوسر حاوی نشاسته، پلی ساکاریدهای محلول، بتاگلوکان ها، مواد پروتئیک شامل کلیارین و آونین، ساپونین های استروئیدی شامل آواناکوزیدهای A و B و استرول ها شامل بتاسیتوسترول و غیره. یک گزارش علمی نشان می‌دهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. به علت وجود ساپونین و مواد موثره پاک کننده به عنوان از بین برنده چربی مو در شامپوها قابل استفاده است. موثر در افسردگي و علائم ناشي از كمبود هورمون‌هاي تيروئيد و استروژن مي‌باشد. در درمان بيماري‌هاي دژنراتيو مانند مولتيپل اسكلروزيس و سرماخوردگي (بخصوص راجعه و يا پايدار)، جهت كاهش كلسترول خون، تحريك ترشح عروق و بعنوان آنتي تروميوتيك كاربرد دارد. در هوميوپاتي مصرف مي‌شود. همچنين عصاره و تنتور آن در درمان وابستگي دارويي بكار مي‌رود (5، 6).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: موسیلاژ و پکتین موجود در جودوسر دارای اثر بارز نرم کننده و ضد اسپاسم بوده و حرکات دودی روده ها را افزایش می دهد. اثرات خواب آوري دارد (6). خوردن بتاگلوكان حاصل از جو دو سر موجب كاهش وزن و كلسترول خون در بيماران چاق مبتلا به هيپركلسترولمي شده است (7).

احتياط مصرف: روغن گياه در بيماران كوليك نبايد مصرف نشود (2، 5).

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: ساپونين، آلكالوئيد،‌استرول، فلاونوئيد، ‌اسيد سيليسيك، پروتئين (گلوتن)، ويتامين (گروه B)، مواد معدني (كلسيم)، نشاسته (2).

نحوه و ميزان مصرف: 3 گرم از پودر گياه در 250 ميلي‌ليتر آب جوش ريخته شده و پس از سرد شدن ميل شود (8).

مصرف غذايي: از دانه آن براي پخت نان استفاده مي‌شود (4).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Fr.: Aveeno preparations, Enulave, Sensifluid; UK.: Aveeno preparations;

USA.: Acti Bath (5).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 172

3- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد سوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 125

4- امامي، احمد. شمس اردكاني، محمد رضا. مهرگان، ايرج. فرهنگ مصور گياهان دارويي. مركز تحقيقات طب سنتي و مفردات پزشكي . دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، 1383: 52

5- Penelope ody: The herbs society's Complete Medicinal Herbal. 1995: 40

6- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2002: 1583

7- Am J ther. 2007; 14 (2): 203-12

8- Bette Lagow . PDR for Herbal Medicines. 2004: 601