توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 2950

گشنيز (1)
 

Coriandrum sativum L.

Family: Apiaceae

Synonyms: Coriandrum majus Gouan, Bifora loureiroi Kostel.

English name: Coriander, Cellender

ريخت شناسي گياه: گياه يكساله، بدون كرك كه طول گياه به 50 سانتيمتر مي‌رسد. ساقه‌ها نازك، صاف و داراي انشعابات دو شاخه‌اي هستند. برگهاي پائيني با تقسيمات شانه‌اي و داراي 2-3 زوج برگچه تقريباً تخم مرغي، دندانه‌دار، برگهاي ساقه‌اي بدون دمبرگ مي‌باشند. گلها به رنگ سفيد و صورتي مجتمع در گل آذين چتر مركب و ميوه كروي است (2).

محل رويش: در باختران، آبادان، تبريز، بلوچستان،‌ كرمان، بوشهر (باغ ماني)، برازجان، تهران، دماوند، دره آبشار و در غالب نقاط ايران كاشته مي‌شود (3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: برداشت محصول خرداد تا اوايل شهريور ماه بر حسب محل كشت و آب و هوا صورت مي‌گيرد (4).

قسمت مورد استفاده: ميوه و برگ (5).

كاربرد درماني: خلط آور، ملين، اشتها آور، ضدباكتري،‌ ضدقارچ و ضدنفخ است. بصورت موضعي در بواسير ودرد مفاصل استفاده مي‌شود (6، 7).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: از طريق اثر بر متابوليسم چربي (افزايش سنتز اسيدهاي صفراوي، افزايش تبديل كلسترول به اسيدهاي صفراوي و استرولهاي خنثي) سبب كاهش كلسترول سرم در بيماران مبتلا مي‌شود (8). در انسان اثر ضدديابت داشته است (9).

احتياط مصرف: اسانس گياه بصورت خوراكي مصرف نشود (7).

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: اسانس، فلاونوئيد،‌ كومارين، فتالدئيد، اسيد فنليك، تانن (6).

نحوه و ميزان مصرف:

1- دم كرده: 2 قاشق مرباخوري دانه خشك در يك فنجان آب خيسانده شود و روزي يك فنجان ميل شود.

2- پودر: 1 قاشق چايخوري در روز ميل شود (10).

مصرف غذايي: برگهاي آن بعنوان ادويه و طعم دهنده استفاده مي‌شود (11).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: بصورت تركيب موجود مي‌باشد:

Fr.: Mediflor Tisane Digestive No 3, Tisane Grande Chartreuse; Ger.: Carminativum Babynos, Floradix Multipretten; UK.: Cough Drops, Melissa Comp (11).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد دوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 743

3- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 10). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 1173

4- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 388

5- يزداني، داراب. شهنازي، سحر. سيفي، حامد. كاشت، داشت و برداشت گياهان دارويي. جهاددانشگاهي واحد شهيد بهشتي، 1383: 56

6- Andrew Chevalier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 193

7- Dent bown. Encyclopedia of Herbs and other uses. 1996: 267

8- Plant foods Hum nutr 1997; 51 (2): 167-72

9- Int  J Food Sci Nutr. 2005; 56 (6): 399-414

10- John B. Lust. The Herb Book. 1974 160

11- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2004: 1599

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3029

شيرخشت سکه­ ای (1)

Cotoneaster nummularioides Pojark.

Family: Rosaceae

Synonyms: Cotoneaster racemiflora var. nummularioides (Pojark.) Kitamura

English name: Cotoneaster, Quince leaved medlar

ريخت شناسي گياه: گياه كوهستاني، بصورت درختچه‌هايي با شاخه‌هاي خاردار. برگها كوچك. گلهاي به رنگ سفيد، كم و بيش صورتي و غالباً مجتمع در گل آذين. ميوه شفت (2، 3).

محل رويش: در ارتفاعات البرز (اطراف تهران)، گرگان، بلوچستان،‌ آذربايجان و غرب ايران مي‌رويد و در نقاط خشك كوهستاني تا ارتفاع 2200 متري از سطح دريا يافت مي‌شود(3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: مرداد و شهريور (4).

قسمت مورد استفاده: مان گياه (3).

كاربرد درماني: در طب سنتي ايران بعنوان ملين و در تب ناشي از حصبه و سرخك كاربرد دارد (5).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: مطلبي يافت نشد.

احتياط مصرف: مطلبي يافت نشد.

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: ساكاريد (فروكتوز، گلوكز، ساكارز) (5).

نحوه و ميزان مصرف: 1 گرم شيرخشت بصورت حل شده در آب 3 بار در روز جهت زردي كودكان و 100 گرم به عنوان ملين ميل شود (4).

مصرف غذايي: كاربرد غذايي ندارد.

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: فرآورده دارويي ندارد.

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 5). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 537

3- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد دوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 546

4- كميته تدوين فارماكوپه گياهي ايران. فارماكوپه گياهي ايران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي. معاونت غذا و دارو، 1381: 516

5- آئينه چي، يعقوب. مفردات پزشكي و گياهان دارويي ايران. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 1365: 100

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 2985

زالزالک، وليك (1، 2)

سيسته، کیالک، ، سرخ وليك، سياه وليك، كمار، ماركه، قراقيله، شال وليك، قوچاك

Crataegus SPP.

Family: Rosaceae

English name: Hedgethorn, Hawthorn

ريخت شناسي گياه: درختان و يا درختچه‌هاي غالباً تيغ دار با برگهاي باريك كم و بيش بريده. گلها مجتمع در گل آذين چتر، منشعب. گل‌ها سفيد رنگ. ميوه شفت، تخم مرغي يا كروي، با تاجي از دندانه‌هاي باقيمانده از كاسبرگها (3). بايد توجه داشت از اين جنس گونه‌اي كه در ايران بيشتر مصرف دارويي دارد Microphylla مي باشد (4).

محل رويش: در دامنه‌هاي البرز، حوالي تهران، دره چالوس،‌ كندوان، مازندران، گيلان، آستارا،‌ گرگان، خراسان، اراك، مودره،‌ اروميه و بروجرد مي‌رويد (2، 3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: ميوه در طول شهريور و سرشاخه‌هاي گلدار در فروردين تا خرداد ماه جمع‌آوري مي‌شود (4).

قسمت مورد استفاده: برگ،‌ گل و ميوه (5).

كاربرد درماني: تقویت کننده عضله قلب به خصوص در سالمندان، بهبود خون رسانی به قلب و سایر اندام ها، پایین آورنده فشارخون، آنتی آریتمی. تحقیقات نشان داده است كه اثرات مهم گیاه مربوط به فلاونوئیدها و پروآنتوسیانیدین‌هاست كه به مقدار زیاد در گياه وجود دارند . این تركیبات‌ از شكنندگی مویرگ‌ها جلوگیری می‌كنند.

 اين گیاه اثرگليکوزيدهای قلبی راتشديد ميکند. فلاونوئيدهای عمده گياه کراتاگوس گردش خون عروق کرونر را افزايش می دهند. فلاونوئيدهای گياه کراتاگوس درحفظ کلاژن جدار عروق بسيار کارامد بوده و در نتيجه عروق را در مقابل پلاکهای آترواسکروزی حفظ می نمايند. اين دارو همچنين دارای اثر ملايم ديورتيکی می باشد دانه‌های سرخ ولیك قادر به كاهش اسید اوریك و درمان نقرس می‌باشند.
سرخ ولیك در كاهش فشار خون، حمله‌های قلبی، كاهش كلسترول سرم و تقويت حركات قلب بسیار موثر است و به طور گسترده‌اي در اروپا براي كاهش فشار خون و به عنوان مقوی قلب مصرف می‌شود. از نظر كلینیكی داروی مناسبی برای پرفشاری خون، تصلب شرائین و احتقان قلب‌، ضعف عضلات قلب و نارسایی كرونر و هم چنین ضد برادی كاردی مي‌باشد و همچنين اضطراب و بي‌خوابي مصرف مي‌شود (6).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: بواسطه اجزاء فلاونوئيدي و پروسيانيدين، موثر در سيستم قلب و عروق است و سبب افزايش جريان خون قلبي مي‌شود. در سر، عضلات اسكلتي و كليه، افزايش و در پوست و مجاري گوارشي، كاهش جريان خون محيطي را سبب مي‌گردد. اثر كاهش دهندگي فشار خون را از طريق رسپتورهاي آدرنرژيك،‌ موسكاريني و هيستاميني اعمال مي‌كند. بواسطه حضور پروسيانيدين اثر كرونوتروپيك منفي، اينوتروپيك مثبت و مهار رسپتور بتا – آدرنرژيك دارد. عصاره گياه سبب كاهش كار بطن چپ، كاهش ضريب مصرف اكسيژن، افزايش غلظت اكسيژن خون قلبي و نهايتاً باعث كاهش مصرف اكسيژن و متعادل شدن متابوليسم اكسيژن مي‌گردد (7).

احتياط مصرف: تهوع، خستگي، تب بالا و بثورات پوستي در دستها بعنوان عوارض جانبي مصرف اين گياه گزارش شده است (5).

منع مصرف: در بارداري و شيردهي مصرف نشود (7).

تركيبات شيميايي: آمين، فلاونوئيد، تانن، گليكوزيدهاي سيانوژنيك، ساپونين (7).

نحوه و ميزان مصرف:

1- دم كرده: 1 قاشق مرباخوري گل گياه در نصف فنجان آب، 5/1-1 فنجان در روز ميل شود.

2- تنتور: به صورت تنتور گياهي ميل شود.

3- جوشانده: 1 قاشق مرباخوري در نصف فنجان آب سرد بريزيد و بعد از گذشت 8-7 ساعت، 5/1-1 فنجان در روز ميل شود (8).

مصرف غذايي: بعنوان طعم دهنده غذايي بكار مي‌رود (7).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Fr.: Aubeline; Crataegol; Ger.: Adenylocrat; Crataegutt; Pflanzendragees Weibdorn; Kneipp(9).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد دوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 548

3- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 1). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 168

4- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 276

5- ضيايي، علي. احتياط مصرف و تداخلات گياهان دارويي. نشر طبيب، 1384: 89

6- Daniel M. Medicinal Plants. 2006: 160

7- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 157

8- John B. Lust. The Herb Book. 1974: 210

9- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2002: 1600

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3839

زعفران (1)

Crocus sativus L.

Family: Iridaceae

Synonyms: Crocus officinalis (L.) Honck.

English name: Saffron, Crocus

ريخت شناسي گياه: ريشه‌ها برخي معمولي و صاف، برخي رشته‌اي شكل، ضخيم و مانند فنر لوله شده و پيچ خورده. ريشه‌ها فاقد تارهاي كشنده، كشيدن غده به عمق خاك با لوله شدن و پيچ خوردن آنها است. احتمالاً برگها باريك و دراز (2، 3).

محل رويش: اين گونه در مناطق مختلف استان خراسان كشت مي‌شود (1) و در مناطق مختلف بصورت كاشته شده وجود دارد (4).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: در اواخر مهر تا اوايل آذر ماه، صبح زود قبل از طلوع آفتاب جمع‌آوري مي‌شود (3).

قسمت مورد استفاده: كلاله (4).

كاربرد درماني: در دوزهاي كم، زعفران بعنوان ضد گرفتگي عضلاني، مقوي قلب، ضدعفوني كننده، ضدهيستري، معرق، آرامبخش،‌ مقوي معده و اشتهاآور بكار مي‌رود (5، 6).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: سبب مهار تجمع پلاكتي و سنتزايكوزانوئيدها در پلاكتهاي خون انسان مي‌گردد(7). زعفران اثرات آنتي اكسيدان، ضد تومور، پيشگيري كننده از سرطان، ضد افسردگي، ضد درد و ضد التهاب، ضد تشنج، كاهنده چربي خون و فشار خون بالا، مشهي (aphrodisiac)، ضد ميكروبي، تقويت كننده يادگيري و حافظه و دستگاه ايمني داشته است (8).

احتياط مصرف: اين گياه اثر سمي بر روي سيستم اعصاب مركزي و همچنين كليه‌ها دارد. مصرف در دوزهاي بيشتر از زعفران 12-10 گرم در انسان بسيار سمي و كشنده است (9).

منع مصرف: در دوران بارداري مصرف نشود (9).

تركيبات شيميايي: گليكوزيد (كروسين)، روغن چرب، ويتامين (B₁, B₂)، نشاسته، كاروتن، اسانس (سافرانول)، گليكوزيدهاي تلخ (پيكروكروسين)، گزانتوفيل (6، 10).

نحوه و ميزان مصرف: دم كرده: 8-6 عدد كلاله گياه در نصف فنجان آب، حدود 1-5/0 فنجان در روز ميل شود (9).

مصرف غذايي: FAO و WHO اين گياه را به عنوان چاشني، طعم دهنده، ماده رنگي و مواد افزودني غذايي معرفي مي‌نمايند (5، 11).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: بصورت تركيب موجود مي‌باشد:

Fr.: Delabarre; Ger.: Infi – traet N; Schwedentrunk mit Ginseng; Spain: Dentol Topico; Dentomicin (6).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد چهارم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 489

3- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 280

4- امامي، احمد. شمس اردكاني، محمد رضا. مهرگان، ايرج. فرهنگ مصور گياهان دارويي. مركز تحقيقات طب سنتي و مفردات پزشكي . دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، 1383: 101

5- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 2002: 1029

6- James A. Duke. CRC Handbook of Medicinal Herbs 1989: 148, 149

7- Prostaglandins Leukot Essent fatty Acids 1989 Jul; 37 (1): 57-64

8- Wien Med Wochenschr. 2007; 157 (13-14): 315-9

9- John B. Lust. The Herb Book. 1974: 332

10- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 194

11- Dent bown. Encyclopedia of Herbs and other uses. 1996: 268

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3001

به (1، 2)

به جنگلي، شال به

Cydonia oblonga Mill.

Family: Rosaceae

Synonyms: Cydonia communis Loisel., Cydonia cydonia (L.) Pers., Pyrus cydonia L.

English name: Apple quine, Quince

ريخت شناسي گياه: درختي با برگهاي ساده و خزان كننده، ارتفاع 8-5 متر، گاهي درختچه‌اي به ارتفاع 5-3 متر. برگها نسبتاً بزرگ، تخم مرغي، در سطح زيرين پوشيده از كرك. گل منفرد، سفيد يا صورتي رنگ، تقريباً بزرگ. ميوه كروي و گلابي مانند، پوشيده از كركهاي ماهوتي كه شامل 5 خانه با دانه‌هاي فراوان لعابدار است (2).

محل رويش: در مازندران، گيلان، گرگان، بلوچستان و هريرود پراكندگي دارد (2).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: ميوه در پاييز جمع‌آوري مي‌گردد (3).

قسمت مورد استفاده: دانه و ميوه (3).

كاربرد درماني: بدليل خاصيت قابض در اسهال بخصوص اطفال بكار مي‌رود. بصورت دهانشويه ميوه و آب آن براي درمان زخمهاي دهان و گلو و التهاب لثه مصرف مي‌شود. شربت گياه داراي اثر قابض ملايم است و به هضم غذا كمك مي‌كند. دانه‌هاي گياه بعلت داشتن موسيلاژ قابل ملاحظه براي درمان برونشيت و بعنوان يك ملين مصرف مي‌شوند (3).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: ميوه خاصيت ضد باكتري (4)، ضد ويروس آنفلوآنزا (5) و ضد ويبريو كلرا (عامل وبا) داشته است (6).

احتياط مصرف: دانه گياه بدون تجويز پزشك مصرف نشود (3).

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: ميوه آن حاوي تانن، پكتين، اسيدهاي گياهي و دانه آن داراي موسيلاژ، گليكوزيدهاي سيانوژنيك (آميگدالين)، روغن‌هاي ثابت و تانن است (3).

نحوه و ميزان مصرف: 1 قاشق چاي خوري از دانه آن در 1 فنجان آب ريخته و بعد از ايجاد لعاب ميل شود (7).

مصرف غذايي: مصرف خوراكي دارد (3).

نام تجاري داروي موجود در ايران: فرآورده‌ دينه اكسپكتورانت (8).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 1). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 278

3- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 196

4- J Agric Food Chem. 2007; 55 (3): 963-9

5- J Agric Food Chem. 2005; 53 (4): 928-34

6- Rev Gastroenterol Peru. 1994; 14 (1): 27-31

7- Bette Lagow. PDR for Herbal medicines. 2004: 671

8- كميته تدوين فارماكوپه گياهي ايران. فارماكوپه گياهي ايران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي. معاونت غذا و دارو، 1381: 181

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 2873

كنگر فرنگي (1)

آرتيشو

Cynara scolymus L.

Family: Asteraceae

English name: Artichoke, Globe artichoke, Common artichoke

ريخت شناسي گياه: گياهي چند ساله، ارتفاع 5/1 متر. برگها بزرگ خاري شكل، در بالا به رنگ سبز خاكستري و در قسمت تحتاني كرك دار. كپه خيلي بزرگ، به رنگ ارغواني (2).

محل رويش: بصورت كاشته شده در ايران موجود است (1).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار و برگها در اوايل تابستان جمع‌آوري مي‌شوند (2).

قسمت مورد استفاده: قسمتهاي هوايي و ريشه (3، 4).

كاربرد درماني: ترشح صفرا از کبد را افزایش می‌دهد. سبب تقویت اعمال کبدمی شود
دارای خاصیت جلوگیری از تجمع چربی در سلولهای کبدی، تحریک کلیه در دفع اوره و کلسترول است. همچنین پایین آورنده کلسترول وتری گلیسیرید خون می باشد.
در درمان یرقان و سنگ کیسه صفرا، آسیت بکار می رود. درمان سنگ کلیه، قولنج کلیه، درمان ازدیاد اوره خون. تب‌بر است و نیزدر درمان رماتیسم و یبوست موثر است (4).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: بواسطه حضور اسيدهاي كافئيك و سينارين اثرات كاهش دهندگي كلسترول و تري گليسريد سرم خون دارد(4). بر روي ايلئوم خوكچه هندي اثر ضد اسپاسم داشته است (5). خاصيت ضد قارچ دارد (6). آنزيم‌هاي منعقد كننده شير در گل‌ها وجود دارند كه براي توليد پنير مفيد هستند (7).

احتياط مصرف: اين گياه ايجاد درماتيت تماسي مي‌كند (4).

منع مصرف: مقادير زياد اين گياه در بارداري و شيردهي مصرف نشود (4).

تركيبات شيميايي: سزكوئي ترپن لاكتون (سيناروپيكرين)، ساكاريد، اسيد، فلاونوئيد، اسانس، فيتواسترول، آنزيم، تانن (3، 4).

نحوه و ميزان مصرف: برگ، ساقه، ريشه، 4-1 گرم، 3 بار در روز مصرف مي‌شود (4).

مصرف غذايي: آرتيشو را مي‌توان به مواد خوراكي به مقدار كم اضافه كرد (4).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Ger.: Cyna Bilisan; Divinal Galle; Fr.: Chophytol (3).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 196

3- Sean C Sweetman. Martindale: The complete drug reference. 2002: 1601

4- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 36

5- Biol Pharm Bull. 2005; 28 (5): 902-4

6- Fitoterapia. 2005; 76 (1): 108-11

7- J Agric Food Chem. 2004; 52 (26): 8182-9

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 2970

تاتوره (1)

داتوره

Datura stramonium L.

Family: Solanaceae

Synonyms: Datura bernhardii Lundstr.

English name: Thorn-apple, Jimpson – weed datura, Devil’s apple

ريخت شناسي گياه: گياهي يكساله يا چند ساله، ارتفاع 30 تا 130 سانتيمتر. ريشه مستقيم داراي انشعابات فراوان و به رنگ سفيد. برگها فاقد كرك و به رنگ سبز روشن و اطراف آن با بريدگيهاي كم و بيش عميق. گلها سفيدرنگ. ميوه كپسول، گوشتي و حجره دار و سطح خارجي آن داراي برجستگي (2).

محل رويش: مازندران (چابكسر،‌ جاده كندوان)، گيلان (بندر انزلي)،‌ آذربايجان (اردبيل، خمارلو، اصلانه وز،‌ ارسباران،‌ هشتيجان، خلخال)، چهارمحال و بختياري (شهر كرد،‌ اردل)،‌ تهران (دربندسر)، خراسان، بلوچستان (105 كيلومتري زاهدان،‌ خاش، صندوقداران) پراكنش دارد (3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: جمع‌آوري برگ از خرداد تا شهريور ماه و معمولاً تا سه مرتبه انجام مي‌گيرد. دانه از اواسط تيرماه برحسب زمان بذرافشاني جمع‌آوري مي‌گردد (4).

قسمت مورد استفاده: برگ و دانه (5).

كاربرد درماني: در نفخ، افزايش اسيد معده و سل مصرف مي‌شود (6). علاوه بر اين در درمان آسم، سرفه، سياه سرفه، برونشيت، آنفلوانزا، علائم كاتارال شديد، احتقان و آبريزش از چشم و بيني به كار مي‌رود. همچنين براي كنترل درد، آسم، تنگي نفس و سرفه و بصورت موضعي در درمان روماتيسم مفصلي بكار مي‌رود (7).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: گياه داراي اثرات گشاد كنندگي مردمك چشم، افزايش دهنده ترشح بزاق و شل كننده عضلات صاف است (6). آلكالوئيدهاي اين گياه خاصيت پاراسمپاتوليتيك داشته و عوارض آنتي كولينرژيك مانند افزايش ضربان قلب و گشاد شدن مردمك چشم گزارش شده است (8). اسكوپولامين مسئول بيشتر اين تأثيرات مي‌باشد (7).

احتياط مصرف: علامت سميت با اين گياه بعلت آلكالوئيدها هيوسين و آتروپين عبارتند از: تاري ديد، گشادي مردمك، سرگيجه، توهم و در بعضي از موارد تا مرحله جنون پيش مي‌رود(6). بيماران مبتلا به احتباس ادراري يا تنگي عروق كرونر با احتياط مصرف نمايند (7).

منع مصرف: در صورت شك به گلوكوم يا استقرار آن، ايلئوس پاراليتيك (فلج روده)، تنگي پيلور، بزرگي پروستات، تاكيكاردي (زيادي ضربان قلب) و ادم حاد ريوي (7).

تركيبات شيميايي: برگها و دانه‌ها حاوي آلكالوئيدهاي تروپان (آتروپين، هيوسيامين، هيوسين و اسكوپولامين) مي‌باشند. دانه همچنين داراي اسيدهاي چرب و مواد غيرصابوني شونده (سيتوسترول) نيز مي‌باشند. تركيبات ديگر گياه شامل فلاونوئيدها، كومارينها و تاننها مي‌باشند (9).

نحوه و ميزان مصرف: 1- در گذشته مصرف خوراكي آن به صورت 75 ميلي‌گرم در روز بود (9).

2- دوز كشنده تخميني آتروپين و اسكوپولامين در بزرگسالان به ترتيب 10 و 4 ميلي‌گرم مي‌باشد (9).

مصرف غذايي: گزارشات سميت گياه براي انسان بسيار بيشتر از حيوانات مي‌باشد (9).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Multi – ingredient: Austral: Potassium Iodide and Stramonium Compound (10).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 1). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 163

3- امامي، احمد. شمس اردكاني، محمد رضا. مهرگان، ايرج. فرهنگ مصور گياهان دارويي. مركز تحقيقات طب سنتي و مفردات پزشكي . دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، 1383: 110

4- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 216

5- John B. Lust. The Herb Book. 1974: 237

6- James A. Duke. CRC Handbook of Medicinal Herbs 1989: 161

7- Thomson PDR, PDR For Herbal Medicines, 3rd Edition, 2005, 474

8- JSAFR Vet Assoc 1998 MAZ;  69 (1): 27-9

9- Fetrow CW, Avila Juan R. Professional's Handbook of Complementary & Alternative Medicines. Springhouse: Springhouse. 2001: 428-9

10- Sean C Sweetman. Martindale: The complete drug reference. 2002: 1627

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3120

خاكشير ایرانی (1)

خاكشي

Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl

Family: Brassicaceae

Synonyms: Sisymbrium sophia (L.) Schur. Arabis sophia (L.) Bernh., Discurea sophia (L.) Schur

English name: Flixweed Tansy mustard, flixweed, Hedge mustard

ريخت شناسي گياه: گياهي يك‌ساله يا دو ساله و علفي است كه پوشيده از كركهاي ساده همراه با كركهاي منشعب مي‌باشد. ساقه داراي انشعابات كم و پوشيده از كرك است. برگهاي پائيني كم و بيش دمبرگ‌دار، دو يا سه بار ته شانه‌اي نوك تيز و برگ‌هاي بالائي بدون دمبرگ و يا داراي دمبرگ بسيار كوتاه مي‌باشند. گلها بسيار كوتاه، به رنگ زرد، مجتمع در گل آذين خوشه‌اي با دمگل باريك بوده و دانه‌ها به رنگ زرد مايل به قهوه‌اي مي‌باشند (2،‌ 3).

محل رويش: در تهران و اطراف كرج، گرمسار، دماوند، پلور، قزوين، زردبند، تبريز، فيروزكوه، سنندج، همدان، بختياري، دورود، بين اصفهان و يزد، كرمان، خاش، شيراز و جهرم پراكندگي دارد (2).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: در مرداد و شهريور ماه جمع‌آوري مي‌شوند (3).

قسمت مورد استفاده: بذر (3).

كاربرد درماني: التيام دهنده زخم و جراحات است. جوشانده گياه در رفع اسهال‌هاي ساده، ترشحات زنانگي و بعنوان مدر در آب آوردن نسوج مصرف مي‌شود. دانه آن بعنوان تب بر، دفع كرم، رفع التهاب و سنگ كليه، خنكي، ملين، مخلوط در آب سرد استفاده مي‌شود. مصرف آن در دوران بارداري مفيد مي‌باشد (4). بعلاوه بعنوان اشتهاآور، باز كننده گرفتگي صدا و صاف كننده خون مصرف مي‌شود (5).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده:

احتياط مصرف: در بعضي افراد موجب سردرد مي‌شود (5).

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: دانه آن حاوي: اسيدهاي چرب پالميتيك، لينولينك، اولئيك و تركيبات فنلي و آليل ايزوتيوسيانات‌ها مي‌باشد (6).

نحوه و ميزان مصرف: روزي 3 بار هر بار 4 تا 8 گرم بصورت خيس خورده ميل شود (6).

مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: فرآورده دارويي ندارد.

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 8). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 929

3- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 249

4- زرگري، علي. گياهان دارويي. (جلد 1) موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 213 و 214

5- حاجي شريفي  احمد،. اسرار گياهان دارويي. نسخه شماره (1) 1384: 440-438

6- كميته تدوين فارماكوپه گياهي ايران. فارماكوپه گياهي ايران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي. معاونت غذا و دارو، 1381: 287

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3608

شكر تيغال نيش دار (1)
Echinops pungens Trautv.

Family: Asteraceae

Synonyms: Echinops bornmuelleri Rech.f., Echinops persicus Steven ex DC.

English name: Thistle Globe (2)

ريخت شناسي گياه: گياه داراي كپه‌هاي مركب از كپه‌هاي فرعي تك گل، گل در شكر تيغال معمولاً بنفش و يا مايل به سفيد و كپه مركب آن كروي شكل. ميوه آن فندقه چهار پهلو. مان گل بصورت اجسام پيله مانند، تخم مرغي شكل و سفيد رنگ با سطح خارجي ناصاف. نتيجه فعاليت حشره‌اي سخت بالپوش، بر روي شاخه‌هاي جوان و يا پشت برگهاي گياهي تيغ دار (3، 4).

محل رويش: در تهران، شيراز، كرمان و باختران پراكندگي دارد (1).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: مان (5).

قسمت مورد استفاده: فصول گرم و خشك (6).

كاربرد درماني: بصورت دم كرده براي درمان سرفه و تسكين اختلالات دستگاه تنفسي بكار مي‌رود (5).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: مطلبي يافت نشد.

احتياط مصرف: مطلبي يافت نشد.

منع مصرف: مطلبي يافت نشد.

تركيبات شيميايي: ساكاريد، ترهالوز، مواد سلولزي، موسيلاژ، نشاسته، مواد آلبومينوئيدي، چربي،‌ تانن،‌ كلروفيل (5).

نحوه و ميزان مصرف: مطلبي يافت نشد.

مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: فرآورده دارويي ندارد.

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- مظفريان، ولي الله. فرهنگ نامهاي گياهان ايران. فرهنگ معاصر، 1375: 197

3- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد سوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 520

4- امين غلامرضا، گياهان سنتي ايران موسسه پژوهشهاي گياهان دارويي ايران، دانشگاه علوم پزشكي تهران، دانشكده داروسازي، 1370: 142

5- آئينه چي، يعقوب. مفردات پزشكي و گياهان دارويي ايران. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 1365: 101 و 102

6- صمصام شريعت، هادي و معطر، فريبرز. گياهان و داروهاي طبيعي. انتشارات روزبهان، 1366: 288

توضیحات

دسته: معرفی گیاهان دارویی

بازدید: 3063

گل گاوزبان ایرانی (1)

گل گاوزبان

Echium amoenum Fisch. & C.A.Mey.

Family: Boraginaceae

Synonyms: Echium orientale C.A.Mey.

English name: Viper's bugloss
 

ريخت شناسي گياه: گياه پايا، علفي، پوشيده از تارهاي نرم، ساقه راست يا خميده. برگها ساده دمبرگ دار، بالائيها تخم مرغي. گلها درشت، به رنگ آبي مايل به بنفش، گل آذين گرزن. ميوه فندقه و پوشيده از برجستگيهاي غده مانند (2 و 3).

محل رويش: در منجيل، ارتفاعات عمارلو، گرگان، چالوس و ارتفاعات رودبار پراكندگي دارد (3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: جام گل گاوزبان را همزمان به دوره گل دهي يعني از آغاز ارديبهشت تا خرداد با دست جمع‌آوري مي‌كنند (4).

قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار (2).

كاربرد درماني: با وجود اينكه خاصيت درماني اين گياه در هيچ يك از كتب دارويي ذكر نشده است، ولي ساليان متمادي است كه گلهاي آن در ايران بعلت معرق بودن و دارا بودن خواص درماني ديگر مخصوصاً در رفع عوارض آنفلوانزا و سرماخوردگي مصرف فراوان دارد (3). این گیاه دارای اثرات درمانی نرم کننده،عرق آور، مدر،آرامبخش و کم کننده ی سموم خون است.گل گاوزبان باعث تقویت عملکرد کلیه،کنترل بی اختیاری ادرار، رفع احتقان و تورم کلیه می شود.مصرف حداقل 5 تا 7 روز از دمکرده ی 70 گرم گل گاوزبان در نیم لیتر آب به میزان 2 تا 3 فنجان در صبح و عصر اثرات درمانی نام برده را اعمال می کند.

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: عصاره ی آبی گل گاوزبان دارویی مؤثر و بی خطر برای درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری می باشد (5).اثر هیپولپیدمیک فلاونوئیدهای موجود در در گل گاوزبان و قابلیت از بین بردن رادیکال های آزاد و خواص آنتی اکسیدانی نیز طی مطالعات مختلف نشان داده شده است.ترکیبات قلیایی،گلیکوزید پیرولیزیدین و لیپیدهای مفید موجود در بخش های مختلف گل گاوزبان دارای فعالیت آنتی اکسیدانی،حفاظت کننده ی مخاط معده،کاهش دهنده ی قند خون و خواص تعدیل کننده ی عوارض قلبی- عروقی آن تأیید شده است (9-6).گل گاوزبان از مهمترین گیاهان دارویی در طب سنتی ایران به شمار می رود و گل های آن دارای اثرات ضد التهابی، ضد دردی، ضد اضطراب و ضد افسردگی می باشد.و در تحقیقات ثابت شده است که این گیاه حاوی مقادیر زیادی فلاونوئید است که با اتصال به گیرنده های بنزودیازپینی می تواند اثرات مشابه آن ها ایجاد نماید.همچنین برطرف کننده ی تپش قلب بوده و در بیماران کلیوی مؤثر می باشد و اثرات ضد میکروبی و ضد سرطانی آن به اثبات رسیده است (7،10).مطالعات نشان می دهد که لینولئیک اسید موجود در گل گاوزبان سبب افزایش وزن و رزمارینیک اسید سبب اثرات ضد دیابتی در موش های صحرایی شده و قادر است قند خون موش های دیابتی را کاهش دهد.بنابراین این گیاه با ترکیبات آنتی اکسیدانی از طریق مقابله با استرس اکسیداتیو ناشی از هیپرگلیسمی دیابتی،در بهبود این بیماری مؤثر باشد (11،12).

منع مصرف: این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات آلکالوئیدی برای زنان باردار مضر می باشد.همچنین استفاده ی بیش از حد از گل گاوزبان با دوزهای بالا سبب آسیب به سلول های کبدی می شود(5).

تركيبات شيميايي: مطلبي يافت نشد.

نحوه و ميزان مصرف: مطلبي يافت نشد.

مصرف غذايي: ندارد.

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: ندارد.

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 1). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 74

3- زرگري، علي. گياهان دارويي. (جلد 3) موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 538

4- Hooper D. Useful Plants and Drugs of Iran and Iraq. Chicago: Field Museum of Natural History 1937: 115

5-سیاح برگرد،م.بوستانی،ح.،سیاح،م.،فضیله،ف.،کمال نژاد،م.،آخوند زاده،ش،1384،اثر بخشی عصاره ی گل گاوزبان ایرانی (Echium amoenum) در درمان اختلالی- وسواسی اجباری،فصلنامه گیاهان دارویی،دوره 4.شماره 15-صفحه 43.
6-Roeder E. Medicinal plants in China containing pyrrolizidine alkaloids. Pharmazie2000;55:711-26.

7-Ranjbar A, Malekirad AA, Vakilian K, Khorami S, Safarabadi M, Shahmoradi A, et al. Antioxidant activity of Iranian Echium amoenum fisch and amp C.A.Mey flower decoction in humans a cross-sectional before/after clinical trial. Evid Based Complement Altern Med 2006; 3:469-73.

8-Ahmed M, Saleh O, Tamimi GM. Effect of Anchusastrigosa root aqueous extract on gastric ethanol induced ulcer in laboratory animals. J Enthnopharm1998; 60:189-98.

9-Cheraghi J.The Effects of Hydroalcoholic Borage Extract on Serum Lipid Profile in Mice and Comparison with Lovastatin.sjimu.2016;24 (3):1-9.

10-Amirghofran Z, Azadbakht M, Keshavarzi F.Echium amoenum stimulate of lymphocyte proliferation and inhibit of humoral antibody synthesis. Ir J Med Science. 2000; 25: 119-24.

11-Coulson CB , Evanc RA. The effect of saponin, sterols and linoleic acid on the weight increase of growing rats. BR J Nutr 1960; 14: 121-34.

12-Sadeghzadeh F, Eidi A, Parivar K, et al. Hypoglycemic Effect of Alcoholic Extract of Salvia nemorosa in Normal and Diabetic Male Rats. Pejouhesh 2008; 32 (3): 233-238. Persian].