مريم نخودي بوته‌اي (1)
مريم نخودي طناز
Teucrium chamaedrys L.
Family: Lamiaceae
Synonyms: Chamaedrys officinalis (Lam.) Moench, Teucrium multiflorum L., Teucrium officinale L.
English name: Wall germander, Chamaedrys germander, common germander
ريخت شناسي گياه: گياهي پايا، چند ساله داراي بن چوبي به طول 24 سانتيمتر مي‌باشد. ساقه‌ها متعدد با شاخه‌هاي سبز علفي منتهي به خوشه‌اي كوتاه، پهن دراز و برگدار است. برگ كوچك، دمبرگدار، در حاشيه دندانه‌اره‌اي بوده و گلها به رنگ صورتي – ارغواني، مجتمع در چرخه‌هاي متعدد، داراي 6-2 گل بصورت خوشه‌اي كوتاه مي‌باشند (2، 3).
محل رويش: در گرگان، تنگ راه بين گرگان و مينودشت، بين اسالم و خالخال، بازرگان، قره داغ و قره چي بولاغ پراكندگي دارد (3).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: قسمت‌هاي هوايي در تابستان جمع‌آوري مي‌شوند (2).
قسمت مورد استفاده: قسمت‌هاي هوايي گياه (2).
كاربرد درماني: دم كرده گياه براي درمان روماتيسم، ناراحتيهاي معدي و كاهش تب بكار مي‌رود. اين گياه براي كاهش وزن و بعنوان دهانشويه براي زخمهاي دهان كاربرد دارد (2).
آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: اثرات ضدباكتري از گياه گزارش شده است. افرادي كه اين گياه را براي كاهش وزن مصرف مي‌كردند مبتلا به مسموميت كبدي شدند (4، 5).
احتياط مصرف: در دوزهاي مصرفي بالا به كبد آسيب مي‌رساند (2).
منع مصرف: ايمني گياه هنوز به اثبات نرسيده است. مصرف آن در دوران بارداري و شيردهي ممنوع است (2).
تركيبات شيميايي: گليكوزيد ايريدوئيدي، اسانس، تانن، فلاونوئيد، رزين (6).
نحوه و ميزان مصرف: بصورت دم كرده از آن استفاده مي‌كنند ولي بايد توجه داشت مصرف روزانه بيش از 600 ميلي‌گرم از آن اثرات سمي دارد (7).
مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.
نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: فرآورده دارويي ندارد.
منابع:
1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391
2- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 274
3- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 6). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 744
4- Pharmacol Res commun 1984 Jan; 16 (1): 21-9
5- Larrey D, Vial T, Pauwels A, Castot A, Biour M, David M, Michel H. Hepatitis after germander (Teucrium chamaedrys) administration: another instance of herbal medicine hepatotoxicity. Ann Intern Med. 1992 Jul 15;117(2):129-32
6- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 239
7- Lagow B . PDR of Herbal Medicines. 2004: 360