معرفی گیاه شاه پسند

معرفی گیاهان دارویی بازدید: 3387

شاه پسند (1)

شاه پسند وحشي (2)

Verbena officinalis L.

Family: Verbenaceae

Synonyms: Verbena adulterina Hausskn., Verbena domingensis Urb., Verbena macrostachya F.Muell.

English name: European verbena, Vervain

 

ريخت شناسي گياه: گياهي پايا، چند ساله، ارتفاع 1 متر. ساقه سخت، باريك. برگها داراي بريدگيهاي عميق شانه‌اي، متقابل و بيضي دراز. گلها بصورت سنبله انتهايي يا محوري، به رنگ سفيد صورتي يا سوسني (2، 3).

محل رويش: در منطقه وسيعي از نواحي شمالي بخصوص سواحل درياي خزر، در نواحي مختلف البرز، اطراف تهران،‌ كرج،‌ قزوين، بين رشت و چالوس، آستارا، لاهيجان،‌ بندر گز و در نواحي جنوبي ايران، شيراز، جيرفت، بين شيروان و بجنورد، قمصر كاشان، اروميه، كردستان و شمال سنندج پراكندگي دارد (4).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: موسم جمع‌آوري اين گياه فصل تابستان (تير و مرداد) است (5، 6).

قسمت مورد استفاده: كل گياه (7، 8).

كاربرد درماني: در طب سنتي در درمان افسردگي، ماليخوليا، تشنج، درد كيسه صفرا، يرقان، مراحل اوليه تب و بخصوص در افسردگي دوران نقاهت و آنفولانزا مصرف مي‌شود. خواب آور، تثبيت كننده خلق، ضدگرفتگي عضلاني، محرك ترشح شير و عرق بدن نيز مي‌باشد (7). دم كرده اين گياه جهت درمان كوليت كودكان استفاده مي‌شود (8).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: با دوز پايين بعنوان يك آگونيست در انتهاي اعصاب سمپاتيك است و با دوز بالا بصورت آنتاگونيست عمل مي‌كند. بواسطه گليكوزيدهاي گياه اثرات ضددرد و ضد فشار خون دارد (7). عصاره گياه داراي خواص آنتي اكسيداني و ضدالتهابي مي‌باشد (9).

احتياط مصرف: مصرف دوز بالاي گليكوزيدهاي گياه (Verbenalin) سبب فلج مغزي منجر به تشنج و بیهوشی مي‌گردد (7).

منع مصرف: در زمان شيردهي و بارداري مصرف نشود (7).

تركيبات شيميايي: گليكوزيدهاي ايرويدوئيدي، اسانسهاي مونوترپني، آلكالوئيد، موسيلاژ، تانن، ساپونين (7، 10).

نحوه و ميزان مصرف:

1- دم كرده: 2 گرم گياه خشك، سه بار در روز ميل شود (7).

2- افشره مائي: به نسبت 1:1 در الكل 25%، 4-2 ميلي‌ليتر سه بار در روز ميل شود (7).

3- تنتور: به نسبت 1:1 در الكل 40%، 10-5 ميلي‌ليتر، سه بار در روز ميل شود (7).

مصرف غذايي: به عنوان افزودني مواد غذايي كاربرد دارد (7).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Fr.: Calmophytom; Ger.: Sinupret; UK.: Athera (11).

 

 

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- زرگري، علي. گياهان دارويي. (جلد 3) موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 706

3- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد سوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 315

4- زرگري، علي. گياهان دارويي. (جلد 3). موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 711

5- - امامي، احمد. شمس اردكاني، محمد رضا. مهرگان، ايرج. فرهنگ مصور گياهان دارويي. مركز تحقيقات طب سنتي و مفردات پزشكي . دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، 1383: 327

6- زمان، ساعد. گياهان دارويي روشهاي كشت، برداشت و شرح مصور رنگي 256 گياه (ترجمه). انتشارات ققنوس 1376

7- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 263

8- Crotteau CA, Wright ST, Eglash A. Clinical inquiries. What is the best treatment for infants with colic?J Fam Pract. 2006 Jul;55(7):634-6

9- Speroni E, Cervellati R, Costa S, Guerra MC, Utan A, Govoni P, Berger A, Müller A, Stuppner H. Effects of differential extraction of Verbena officinalis on rat models of inflammation, cicatrization and gastric damage. Planta Med. 2007 Mar;73(3):227-35. Epub 2007 Mar 12

10- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 147

11- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Complete Drug Reference. 2007: 2186

چاپ