معرفی گیاه مرزه

مرزه (1)
Satureja hortensis L.

Family: Lamiaceae

Synonyms: Satureja laxiflora C. Koch, Clinopodium hortense (L.) Kuntze. Satureja altaica Boriss.

English name: Summer savory, Annual savory

ريخت شناسي گياه: گياهي يكساله و معطر، با ساقه‌هاي كپه‌اي كركدار است كه در زمان بلوغ يا رسيده به رنگ ارغواني در مي‌آيد. برگها متقابل، كوچك، خطي بدون دمبرگ كه گاهي در حاشيه كرك‌دار است. گلها به رنگ سفيد يا صورتي، با دو لبه كه بصورت آرايش حلقه‌اي است (2).

محل رويش: اين گياه در آذربايجان، كرمانشاه، نواحي شمال شرقي و گيلان و بعضي نقاط ديگر مي‌رويد (3).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: از شهريور تا آذر ماه جمع‌آوري مي‌شود (4).

قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار (5).

كاربرد درماني: داراي خواص بادشكن و خلط آور است. چاي آن براي بسياري از اختلالات مجاري گوارشي شامل دل پيچه، تهوع، سوءهاضمه، بي اشتهايي و بدليل قابض بودن در درمان اسهال و بصورت دهانشويه در التهاب گلو مصرف مي‌شود (2).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: اثرات ضدميكروبي، ضدقارچي، مهار استرس اكسيداسيون و همچنين ضداسهال و ضدالتهاب از روغن گياه گزارش شده است (6، 7).

احتياط مصرف: مطلبي يافت نشد.

منع مصرف: اين گياه در بارداري نبايد مصرف شود (5).

تركيبات شيميايي: اسانس (2).

نحوه و ميزان مصرف: دم كرده: 4-2 قاشق مرباخوري گياه خشك در يك فنجان آب، هر شب ميل شود (2).

مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Austral.: Gartech; Spain.: Natusor Astringel; Switz.: Spagyrom (8).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- John B. Lust. The Herb Book. 1974: 339

3- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد سوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 299

4- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 80

5- Dent bown. Encyclopedia of Herbs and other uses. 1996: 349

6- Güllüce M, Sökmen M, Daferera D, Ağar G, Ozkan H, Kartal N, Polissiou M, Sökmen A, Sahin F. In vitro antibacterial, antifungal, and antioxidant activities of the essential oil and methanol extracts of herbal parts and callus cultures of Satureja hortensis L.J Agric Food Chem. 2003 Jul 2;51(14):3958-65

7- Yazdanparast R, Shahriyary L.  Comparative effects of Artemisia dracunculus, Satureja hortensis and Origanum majorana on inhibition of blood platelet adhesion, aggregation and secretion.  Vascul Pharmacol. 2007 Nov 17 [Epub ahead of print]

8- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Complete Drug Reference. 2007: 2170