بابونه آلماني (1)
بابونه دارويي
Matricaria chamomilla L.
Family: Asteraceae
Synonyms: Matricaria recutita L., Chamomilla vulgaris Gray
English name: German camomile, Common camomile, Wild camomile
ريخت شناسي گياه: گياه يكساله، ايستاده يا خيزان، بدون كرك يا كركدار، ارتفاع 30-25 سانتيمتر. ساقه كمي سخت و منفرد. برگ داراي دمبرگ كوتاه يا فاقد آن، پهنك پهن – دراز با 3-2 بار تقسيمات شانه‌اي عميق. گل سفيد رنگ، غير همجنس مجتمع در كپه‌هاي شعاعي منفرد و انتهايي در گل آذين ديهيمي شكل. ميوه فندقه پهن، دراز و قهوه‌اي رنگ (2).
محل رويش: در خرم آباد و دورود، انديمشك، هفتگل، شوشتر، رامهرمز بطرف رامشير، ايذه، تهران و (اطراف دربند) و كهكيلويه و بويراحمد پراكندگي دارد (2).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار و شكوفه‌هاي گياه در تابستان جمع‌آوري مي‌شوند (3).
قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار (4).
كاربرد درماني: عصاره هیدروالکلی بابونه جهت استفاده برای شستشو و حمام های موضعی در التهابات پوستی و بافت پیوندی، زخم های عفونی و درمان زخم های باز، آبسه ها، بثورات جلدی و زخم بستر. همچنین در موارد عمل جراحی در ناحیه مقعد، التهابات واژن و درمان زخمها و محل بخیه در اعمال جراحی زنان کاربرد دارد. در کودکان ترکیب عصاره بابونه شیرازی و پکتین باعث کاهش مدت بیماری اسهال می گردد. در درمان قولنج، اگزما و پوشش زخم کاربرد دارد. (4، 5).
آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: آزولن موجود در اسانس گياه با مهار آزاد شدن هيستامين اثر ضدالتهابي دارد، فلاونوئيدها و جزء كوماريني گياه، اثرات ضدباكتري، ضدگرفتگي عضلاني، ضدالتهاب، ضدزخم معده و دوازده‌هه انسان مي‌باشد (4، 5).
احتياط مصرف: حساسيت در اثر تماس و مصرف خارجي گياه گزارش شده است و بعلت وجود اسيد آنتميك در سرشاخه‌هاي گلدار گياه با دوزهاي بالا ايجاد تهوع و استفراغ و همچنين تداخل با داروهاي ضدانعقاد مي‌نمايد(4).
حساسيت به اين گياه شامل حالت تهوع، كونژانكتيويت آلرژيك، درماتيت تماسي و اكزما و در يك مورد نادر واكنش آنافيلاكسي بوده است (5).
منع مصرف: در دوران بارداري در نژادهاي خاص، افراد حساس به تركيبات اين گياه و كساني كه داراي زمينه آتوپي هستند، مصرف نشود (5).
تركيبات شيميايي: كومارين، فلاونوئيد، اسانس، آمينو اسيد، مواد تلخ، پلي ساكاريد، اسيدهاي چرب، تانن، تري ترپنهاي هيدروكربني (4).
نحوه و ميزان مصرف:
1- دم كرده: 8-2 گرم سرشاخه گلدار، سه بار در روز ميل شود (4).
2- عصاره مائي: به نسبت 1:1 در الكل 45%، 4-1 ميلي‌ليتر سه بار در روز ميل شود (4).
مصرف غذايي: بعنوان طعم دهنده و چاي مصرف مي‌شود (4).
نام تجاري داروي موجود در ايران: فرآورده‌هاي تركيبي آلتيب، بابونه، بخور دينه، پروستاتان، شيرينوش، كارامين، كاميل (6).
نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:
Fr.: Cefamig; Ger.: Azulon; Chamo S; Eukamillat; Galenat Kamill N; Kamillan supra; Kamille N; UK.: Ashton & Parsons Infants Powders; Kamillosan (7).
منابع:
1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391
2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 15). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 1814
3- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 76
4- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 69
5- Thomson PDR. PDR For Herbal Medicines. 3 rd Edition. 2005: 354
6- اداره كل نظارت بر امور دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي. اطلاعات و كاربرد داروهاي گياهي رسمي ايران. شركت داروگستر رازي، 1380: 126
7- Sean C Sweetman. Martindale: The complete drug reference. 2002: 1593