كنگر فرنگي (1)
آرتيشو
Cynara scolymus L.
Family: Asteraceae
English name: Artichoke, Globe artichoke, Common artichoke
ريخت شناسي گياه: گياهي چند ساله، ارتفاع 5/1 متر. برگها بزرگ خاري شكل، در بالا به رنگ سبز خاكستري و در قسمت تحتاني كرك دار. كپه خيلي بزرگ، به رنگ ارغواني (2).
محل رويش: بصورت كاشته شده در ايران موجود است (1).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: سرشاخه‌هاي گلدار و برگها در اوايل تابستان جمع‌آوري مي‌شوند (2).
قسمت مورد استفاده: قسمتهاي هوايي و ريشه (3، 4).
كاربرد درماني: ترشح صفرا از کبد را افزایش می‌دهد. سبب تقویت اعمال کبدمی شود
دارای خاصیت جلوگیری از تجمع چربی در سلولهای کبدی، تحریک کلیه در دفع اوره و کلسترول است. همچنین پایین آورنده کلسترول وتری گلیسیرید خون می باشد.
در درمان یرقان و سنگ کیسه صفرا، آسیت بکار می رود. درمان سنگ کلیه، قولنج کلیه، درمان ازدیاد اوره خون. تب‌بر است و نیزدر درمان رماتیسم و یبوست موثر است (4).
آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: بواسطه حضور اسيدهاي كافئيك و سينارين اثرات كاهش دهندگي كلسترول و تري گليسريد سرم خون دارد(4). بر روي ايلئوم خوكچه هندي اثر ضد اسپاسم داشته است (5). خاصيت ضد قارچ دارد (6). آنزيم‌هاي منعقد كننده شير در گل‌ها وجود دارند كه براي توليد پنير مفيد هستند (7).
احتياط مصرف: اين گياه ايجاد درماتيت تماسي مي‌كند (4).
منع مصرف: مقادير زياد اين گياه در بارداري و شيردهي مصرف نشود (4).
تركيبات شيميايي: سزكوئي ترپن لاكتون (سيناروپيكرين)، ساكاريد، اسيد، فلاونوئيد، اسانس، فيتواسترول، آنزيم، تانن (3، 4).
نحوه و ميزان مصرف: برگ، ساقه، ريشه، 4-1 گرم، 3 بار در روز مصرف مي‌شود (4).
مصرف غذايي: آرتيشو را مي‌توان به مواد خوراكي به مقدار كم اضافه كرد (4).
نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:
Ger.: Cyna Bilisan; Divinal Galle; Fr.: Chophytol (3).
منابع:
1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391
2- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 196
3- Sean C Sweetman. Martindale: The complete drug reference. 2002: 1601
4- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 36
5- Biol Pharm Bull. 2005; 28 (5): 902-4
6- Fitoterapia. 2005; 76 (1): 108-11
7- J Agric Food Chem. 2004; 52 (26): 8182-9