شاهتره (1)
شاهتره گل ريز
Fumaria parviflora Lam.
Family: Fumariaceae (Per), Papaveraceae (Rec)
Synonyms: Fumaria affinis Griff., Fumaria leucantha Viv.
English name: Fumitory, earth-smok
ريخت شناسي گياه: گياهي علفي يكساله در بن فاقد غده بوده. گلها به رنگ سفيد يا صورتي. ميوه شفت مانند، ناشكوفا. دانه‌ها فاقد پوشش اضافي (1، 2).
محل رويش: تقريباً در تمام نقاط ايران مي‌رويد (2).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: معمولاً يك هفته بعد از شروع گلدهي در فصل بهار است (3).
قسمت مورد استفاده: ميوه و سرشاخه‌هاي گلدار (4).
كاربرد درماني: بيماري‌هاي كبدي و مجاري صفراوي، اسپاسم‌هاي كيسه صفرا و مجاري صفراوي و دستگاه گوارش در طب سنتي در درمان بيماري‌هاي پوستي، يبوست، سيستيت (التهاب مثانه)، اتروسكلروزيس، روماتيسم مفصلي، آرتريت، ديابت، عفونت‌ها و به عنوان تصفيه كننده خون بكار مي‌رود (5).
آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: عصاره اين گياه اثر محافظتي انتخابي در مقابل سميت كبدي ناشي از مصرف بعضي داروها دارد (6). اثر ضداسپاسم خفيف بر مجاري صفراوي و دستگاه گوارش دارد (5).
احتياط مصرف: دوزهاي بالاي گياه سمي مي‌باشد (7). مصرف صحيح آن عارضه‌اي به همراه ندارد (5).
منع مصرف: مطلبي يافت نشد.
تركيبات شيميايي: آلكالوئيدها، املاح پتاسيم، فوماريك اسيد، فلاونوئيدها (8).
نحوه و ميزان مصرف: 4-2 گرم به صورت دم كرده، روزي سه بار ميل شود (9).
مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.
نام تجاري داروي موجود در ايران: فرآورده تركيبي آنتوم (10).
منابع:
1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391
2- قهرمان، احمد. كورموفيتهاي ايران (سيستماتيك گياهي). جلد دوم. مركز نشر دانشگاهي، 1373: 100
3- امين غلامرضا، گياهان داروئي سنتي ايران. تهران: انتشارات معاونت پژوهشي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، 1370 (ج 1): 52
4- Member of the scientific committee. The British Herbal Medicine. 1996: 95
5- Thomson PDR. PDR For Herbal Medicines. 3 rd edition. 2005: 127
6- Gen Pharmacol 1996 Sep; 27 (6): 979-83
7- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 211
8- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 127
9- كميته تدوين فارماكوپه گياهي ايران. فارماكوپه گياهي ايران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي. معاونت غذا و دارو، 1381: 496-491
10- اداره كل نظارت بر امور دارو و مواد مخدر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي. اطلاعات و كاربرد داروهاي گياهي رسمي ايران. شركت داروگستر رازي، 1380: 26