معرفی گیاه سداب

سداب (1)

Ruta graveolens L.

Family: Rutaceae

Synonyms: Ruta hortensis Mill.

English name: Common rue, Herb of Grace, Rue, Rue plant, Garden rue

ريخت شناسي گياه: گياه پايا، سبز مات متمايل به آبي، ارتفاع 80-30 سانتيمتر، ساقه‌ها متعدد در بخش فوقاني بدون كرك، برگ با پيرامون كلي مثلثي شكل، منقسم و بريده، معمولاً دو بار تقسيم شانه‌اي عميق، گلها زرد رنگ مجتمع در خوشه‌هاي تقريباً كوتاه و تنك ديهيمي شكل، كپسول تقريباً كروي با 5-4 بخش مدور (2).

محل رويش: در گيلان، رشت و مازندران پراكندگي دارد (2).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: برداشت محصول از سال دوم آغاز مي‌شود، شاخه‌هاي برگ‌دار را كمي قبل از گل‌دهي در بين خرداد و تير ماه جمع‌آوري مي‌كنند (1، 3).

قسمت مورد استفاده: كل گياه (4).

كاربرد درماني: محرك بادشكن و ضدكرم است. مهمترين خاصيت درماني كه از اين گياه ذكر شده است تسكين دهنده نقرس و دردهاي روماتيسمي مي‌باشد. روغن و دم كرده گياه ضدگرفتگي عضلاني مي‌باشد (4، 5).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: اثرات ضد درد، ضدالتهاب، ضدسرطاني، ضدقارچ و آرامبخش از اين گياه گزارش شده است (6، 9)، موجب كاهش فعاليت اسپرم در انسان مي‌شود (10).

احتياط مصرف: مصرف خوراكي روغن سداب باعث درد شديد معده، تهوع، ضعف، گيجي، تشنج و حتي مرگ مي‌شود. و تماس با گياه تازه و آب آن باعث التهاب پوستي مي‌گردد (4، 11). يك مورد مسموميت در فرد مبتلا به بيماري قلبي مشاهده شده است (12).

منع مصرف: در زنان باردار و بيماران قلبي عروقي مصرف نشود (4، 12).

تركيبات شيميايي: اسانس، فلاونوئيد، فورانوكومارين، آلكالوئيدهاي فوروكينولين (3، 11، 13).

نحوه و ميزان مصرف:

1- دم كرده: يك قاشق مرباخوري گياه خشك، در نصف فنجان آب روزانه ميل شود.

2- عصاره سرد: يك قاشق مرباخوري گياه خشك، در يك فنجان سرخالي آب سرد، براي مدت 10 ساعت خيس و بعد از صاف كردن ميل شود.

3- تنتور: 20-5 قطره، يكبار در روز ميل شود (4).

مصرف غذايي: برگ گياه بعنوان طعم دهنده در صنايع غذايي بكار مي‌رود (11).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

Ger.: Rue oil (14)

منابع:

1- صمصام شريعت، هادي. پرورش و تكثير گياهان دارويي. ماني، 1374: 300

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 7). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 850

3- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 262

4- John B. Lust. The Herb Book. 1974: 331

5- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 1996: 1749

6- Atta AH Alkofahi A/Anti – nociceptive and anti – inflammat ory effect of some Jordanian medicinal plant extracts. J Ethnopharmacol 1998; 60 (2): 117-124

7- Preethi KC, Kuttan G, Kuttan R. Anti-tumour activity of Ruta graveolens extract. Asian Pac J Cancer Prev. 2006 Jul-Sep;7(3):439-43

8- Meepagala KM, Schrader KK, Wedge DE, Duke SO.  Algicidal and antifungal compounds from the roots of Ruta graveolens and synthesis of their analogs. Phytochemistry. 2005 Nov;66(22):2689-95

9- Gonzalez-Trujano ME, Carrera D, Ventura-Martinez R, Cedillo-Portugal E, Navarrete A. Neuropharmacological profile of an ethanol extract of Ruta chalepensis L. in mice. J Ethnopharmacol. 2006 Jun 15;106(1):129-35

10- Harat ZN, Sadeghi MR, Sadeghipour HR, Kamalinejad M, Eshraghian MR. Immobilization effect of Ruta graveolens L. on human sperm: A new hope for male contraception. J Ethnopharmacol. 2008 Jan 4;115(1):36-41

11- James A. Duke. CRC Handbook of Medicinal Herbs 1989: 417

12- Seak CJ, Lin CC.Ruta Graveolens intoxication. Clin Toxicol (Phila). 2007;45(2):173-5

13- Jean Bruneton. Pharmacognosy Phytochemistry Medicinal Plants. 1995: 239