هليله
زرد، كابلي (1)
Terminalia chebula L.
Family: Combretaceae
Synonyms: Terminalia reticulata Roth, Buceras chebula (Retz.) Lyons, Terminalia acuta Walp.
English name: Haritaki
ريخت شناسي گياه: درختي هميشه سبز به ارتفاع 20 متر بوده كه برگهاي آن تخم مرغي و گلها كوچك به رنگ سفيد واقع در گل آذين اسپايك مي‌باشد. ميوه آن تخم مرغي – دراز، زرد – قهوه‌اي رنگ است (2، 3).
محل رويش: اين گياه بومي هندوستان و پاكستان است كه بصورت وارداتي به ايران آورده مي‌شود (1، 2).
زمان برداشت قسمت مورد استفاده: ميوه بعد از رسيدن جمع‌آوري مي‌گردد (2).
قسمت مورد استفاده: ميوه (2).
كاربرد درماني: قابض و ملين است. ميوه باعث محافظت و تنظيم كار روده مي‌شود و در درمان اسهال، اسهال خوني و سوزش سر معده بكار مي‌رود (2).
آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: تجويز عصاره آبي ميوه گياه موجب كاهش قند و چربي خون در موش آزمايشگاهي مي‌شود (4، 5). عصاره ميوه گياه موجب مهار استرس اكسيداسيون و مهار رشد سلولهاي سرطاني مي‌شود (6). عصاره گياه همچنين موجب محافظ دندان از پوسيدگي مي‌شود (7).
احتياط مصرف: در بيماران مبتلا به خستگي شديد و بيماران مبتلا به كمبود آب بدن مصرف نشود (2).
منع مصرف: در بارداري مصرف نشود (2).
تركيبات شيميايي: آنتراكينون، تانن، رزين، روغن ثابت (2).
نحوه و ميزان مصرف: بصورت خارجي و خوراكي كاربرد دارد. مقدار مصرف روزانه آن 3 تا 9 گرم مي‌باشد (8).
مصرف غذايي: مصرف غذايي ندارد.
نام تجاري دارو ساخته شده از گياه: فرآورده دارويي ندارد.
منابع:
1- آئينه چي، يعقوب. مفردات پزشكي و گياهان دارويي ايران. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 1365: 1079
2- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 273
3- Dent bown. Encyclopedia of Herbs and other uses. 1996: 360
4- Murali YK, Anand P, Tandon V, Singh R, Chandra R, Murthy PS. Long-term effects of Terminalia chebula Retz. on hyperglycemia and associated hyperlipidemia, tissue glycogen content and in vitro release of insulin in streptozotocin induced diabetic rats. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2007 Nov;115(10):641-6.
5- Saravanan S, Srikumar R, Manikandan S, Jeya Parthasarathy N, Sheela Devi R. Hypolipidemic effect of triphala in experimentally induced hypercholesteremic rats. Yakugaku Zasshi. 2007 Feb;127(2):385-8.
6- Prasad L, Husain Khan T, Jahangir T, Sultana S. Chemomodulatory effects of Terminalia chebula against nickel chloride induced oxidative stress and tumor promotion response in male Wistar rats.J Trace Elem Med Biol. 2006;20(4):233-9. Epub 2006 Oct 2.
7- Carounanidy U, Satyanarayanan R, Velmurugan A. Use of an aqueous extract of Terminalia chebula as an anticaries agent: a clinical study.Indian J Dent Res. 2007 Oct-Dec;18(4):152-6.
8- Lagow B . PDR of Herbal Medicines. 2004: 840