معرفی گیاه بابونه گاوی

بابونه گاوي (1)

Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip.

Family: Asteraceae

Synonyms: Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh., Pyrethrum parthenium (L.) Sm.

English name: Feverfew chrysanthemum, Feverfew

ريخت شناسي گياه: گياهي پايا و داراي ريزوم عمودي است. ساقه منفرد به رنگ قرمز مايل به قهوه‌اي يا زرد فام بوده كه در بخش فوقاني منشعب مي‌باشد. برگ بطور تنك يا متراكم، پوشيده از كرك، داراي دمبرگ نسبتاً بلند و بصورت تخم مرغي يا پهن دراز – باريك است. گلها سفيد رنگ مجتمع در كپه‌هاي متوسط با دمگل بلند بوده و شكل گل آذين وسيع و تقريباً ديهيمي است. ميوه فندقه سفيد مي‌باشد (2).

محل رويش: در بين آزادشهر و شاهرود، گنبد كاووس، كوه نيشابور، دامغان، سمنان، شاهرود، آمل، ساري، كندوان، هشتپر، آستارا، بين كيوي و حاجي امير در گردنه حيران، ارتفاعات سبلان و سهند، مريوان، الوند، اراك، ارتفاعات كركس، خوانسار، شهركرد، فارس، كوه دينار، ياسوج، ارتفاعات جبال بارز، تهران و ارتفاعات توچال، پلور و فيروزكوه پراكندگي دارد (2).

زمان برداشت قسمت مورد استفاده: برگها در تابستان بعد از گل‌دهي جمع‌آوري مي‌شوند (3).

قسمت مورد استفاده: برگهاي جمع‌آوري شده بعد از گل‌دهي و قسمتهاي هوايي گياه (4، 5).

كاربرد درماني: بعنوان پيشگيري از ميگرن، ضدالتهاب، براي درمان آرتريت روماتوئيد، وزوز گوش، اختلالات قاعدگي، درد معده، دندان درد و گزيدگي حشرات، تب و تسهيل كننده زايمان بكار مي‌رود (4،‌ 5). در يك گزارش مصرف 25/6 ميلي‌گرم عصاره اين گياه موجب بهبود بيماري ميگرن شده است (6).

آثار فارماكولوژيك مشاهده شده: بواسطه حضور پارتنوليد اثر سميت سلولي دارد. سزكوئي ترپن موجود در گياه (يعني آلفامتيلن بوتيرولاكتون) مسئول فعاليت ضدترشحي گياه است. عصاره اين گياه سبب مهار آنزيم فسفوليپاز A2 كه وظيفه آزادسازي اسيد آراشيدونيك از فسفوليپيدهاي غشاء سلولي را دارد،‌ مي‌گردد. همچنين باعث مهار ساخت پلاكتها و نوتروفيلهاي خون كه در ارتباط با بيماري ميگرن و آرتريت روماتوئيد مي‌باشند، مي‌گردد (5). اثرات ضدسرطاني تركيبات اين گياه روي سلولهاي سرطاني گزارش شده است (7).

احتياط مصرف: بعد از مصرف خوراكي زخم دهان، حساسيت پوستي، خشكي و كلفت شدن زبان، اسهال،‌ نفخ، سرگيجه و تهوع گزارش شده است (4).

منع مصرف: در دوران بارداري نبايد مصرف شود (4).

تركيبات شيميايي: اسانس (آلفاپينن)، ترپنوئيد و پيرترپن، فلاونوئيد، تانن (3،‌ 5).

نحوه و ميزان مصرف: با مقادير زير جهت پيشگيري از ميگرن مصرف مي‌شود (3).

1- روزانه 5/2 ميلي‌گرم برگ تازه، همراه يا بعد از غذا ميل شود (5).

2- روزانه 200-50 گرم قسمتهاي هوايي گياه بصورت خشك شده ميل شود (5).

3- روزانه 50 ميلي‌گرم برگ خشك شده توسط انجماد، همراه يا بعد از غذا ميل شود (5).

مصرف غذايي:  مصرف غذايي ندارد (5).

نام تجاري دارو ساخته شده از گياه:

UK.: Tanacet; Switz.: Partenelle;. Canad.: Tanacet (4).

منابع:

1- مظفريان، ولي الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

2- قهرمان، احمد. فلور ايران (جلد 11). موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع، 1362: 1365

3- Anderw Chevallier. The Encyclopedia of Medicinal Plants. 1996: 139

4- Royal Pharmaceutical Society. Martindale, The Extra Pharmacopoeia. 1996: 483

5- Carol a. Newall, Linda a Anderson, J. danid philipson. Herbal Medicines. 1996: 119

6- Efficacy and safety of 6.25 mg t.i.d. feverfew CO2-extract (MIG-99) in migraine prevention--a randomized, double-blind, multicentre, placebo-controlled study. Cephalalgia. 2005 ;25(11): 1031-41

7- Parada-Turska J, Paduch R, Majdan M, Kandefer-Szerszeń M, Rzeski W. Antiproliferative activity of parthenolide against three human cancer cell lines and human umbilical vein endothelial cells. Pharmacol Rep. 2007 Mar-Apr;59(2):233-7